DO
In dit deel bespreken we enkele van de belangrijkste punten bij het uitvoeren van een SEIA, om geldige en volledige resultaten te bereiken.
Een geïntegreerde aanpak
Een SEIA bekijkt de impact van een (natuurinrichtings)project op verschillende relevante sectoren. Het is aangetoond dat het toepassen van één enkele tool (of tools uit één enkele discipline) geen volledig of een vertekend beeld kan opleveren en daardoor risico’s inhoudt voor de besluitvorming over projecten en programma’s. De handleiding stelt een praktische en geïntegreerde benadering voor, die methodes uit verschillende disciplines combineert (bijvoorbeeld monitoring van omgevingsparameters, geografie, economie, sociologie...) om zo de brede waaier aan waarden te capteren die relevant zijn voor SEIA. De handleiding combineert de voordelen van verschillende disciplines in een multi-methode aanpak. Deze aanpak wordt op maat van het project waarvoor de SEIA wordt gemaakt, aangepast.
Een iteratief proces
Om de analyse zo efficiënt mogelijk te laten verlopen is een iteratief proces aangeraden. Start met een kwalitatieve analyse gebaseerd op de onmiddellijk beschikbare informatie van bij de start (voor indiening LIFE-project) en breidt waar nood is aan meer detail (tijdens en na uitvoeren project) verder uit. Doorloop de stappen van het proces en kijk of de eerste informatie voldoende is om een robuuste analyse te maken. Is dit niet het geval, ga je terug naar de vorige stappen in het proces en probeer je betere kwalitatieve informatie en waar nodig en beschikbaar kwantitatieve informatie te verzamelen om de belangrijkste impacts te beoordelen. Op deze manier verspil je geen tijd en middelen aan onnodig in detail uitwerken van impacts die niet belangrijk zijn of waarbij een kwalitatieve analyse volstaat.
Vertrek vanuit de gebiedscontext
Vertaal theoretische concepten zoals “ecosysteemdiensten’ binnen participatieve processen beter naar de lokale context. Een open vraag als “wat is belangrijk in dit gebied?”, aangevuld met wetenschappelijke achtergrond, genereert een relevanter en breder startpunt. Het verhoogt ook het engagement van de belanghebbenden. De rapportering kan dan wel in een vast analysekader gegoten worden zodat vergelijking tussen projecten mogelijk blijft.
Hou rekening met onzekerheden
Hou rekening met onzekerheden gedurende het ganse proces en niet enkel op het einde. Probeer waar mogelijk deze zo klein mogelijk te maken. Bekijk hoe belangrijk deze onzekerheden zijn op de uitkomst van de impactanalyse.
Wees transparant
Documenteer goed onzekerheden, genomen beslissingen en assumpties gedurende het proces en in het finale rapport. Je moet bijvoorbeeld de oorspronkelijke keuze voor het startscenario kunnen verdedigen of kunnen uitleggen waarom bepaalde impacts in het eindrapport (niet) worden meegenomen.
Communiceer resultaten eenvoudig
Maak een samenvatting van maximum 10 pagina’s. Dit kan door gebruik te maken van onze formats en de interpretatie van de resultaten.
DON'T
Hier worden een aantal zaken aangehaald die je beter niet kan doen bij de uitvoering van een SEIA omdat ze leiden tot omstreden/onvolledige resultaten.
Te weinig scoping
Als je geen duidelijke formulering van de objectieven en scenario’s maakt is het zeer moeilijk om de juiste keuzes te maken naar tijd en middelen die nodig zijn voor de uitvoering van de SEIA. Anderzijds zullen ook niet de juiste vragen gesteld worden. Het zorgt ook voor een onvolledig beeld van de geïmpacteerde stakeholders. Als er geen rekening wordt gehouden met de impacts die of erg relevant/significant zijn OF door een stakeholder als erg relevant worden beschouwd kan dit leiden tot weerstand bij de uitvoering van het project. Geen duidelijke geografische en tijdsgebonden grenzen afbakenen zorgt dan weer dat het niet duidelijk wat allemaal moet bekeken worden in de SEIA en maakt het voor de lezers onduidelijk welke impacts worden meegenomen en welke niet.
Geen toegang tot goede kwaliteit data
De kwaliteit van een SEIA staat of valt met de kwaliteit van de gebruikte data. Indien de uitvoerders geen kennis hebben van beschikbare databronnen en ook geen stakeholders consulteren om relevante data te verkrijgen zal dit de kwaliteit aanzienlijk doen dalen. Ook een gebrek aan budget of tijd om de juiste data te verzamelen zorgt hiervoor. Als er geen data beschikbaar zijn moet de impact zo goed als mogelijk kwalitatief beschreven worden of moet gekeken worden of de data alsnog kan verzameld worden. Het weglaten van de impact uit de analyse is geen optie.
Slecht uitgewerkte methodologie
Ook een slecht uitgewerkte en neergeschreven methodologie zal de kwaliteit van een SEIA beïnvloeden. Assumpties niet documenteren, geen poging doen om impacts te kwantificeren wanneer dit mogelijk en passend is, zal veel vragen oproepen bij de belanghebbenden. Geen of weinig rekening gehouden met beperkingen en onzekerheden zal de betrouwbaarheid ondermijnen.
Ontbreken van een duidelijke conclusie
Als er geen transparantie is in de manier waarop de resultaten werden bereikt en ook de rationale achter bepaalde conclusies ontbreekt, zal dit de betrouwbaarheid van de SEIA ondermijnen. Zoals reeds gezegd, zal het van essentieel belang zijn de beperkingen en onzekerheden ten aanzien van de bereikte resultaten aan te geven. Het is ook belangrijk om belangrijke niet kwantificeerbare impacts niet te negeren in het beslissingsproces. Dit kan enerzijds tot mogelijk verkeerde beslissingen leiden en anderzijds tot weerstand bij de geïmpacteerde belanghebbenden.